Dożynki, podobnie jak duża część innych świąt obchodzonych współcześnie, wywodzą się z tradycji wierzeń pogańskich. Jest to najprawdopodobniej pozostałość po przedchrześcijańskich wierzeniach związanych z równonocą jesienną. Czas jesiennego zrównania się dnia z nocą uznawany był za moment, w którym Słońce przekazywało władzę nad światem Księżycowi, dzień topniał a noc stawała się coraz dłuższa. Poganie oddawali wtedy cześć drzewom i roślinom a także dziękowali Matce Ziemi za plony i prosili bogów o pomyślne żniwa w następnym roku.
Zgodnie z wierzeniami ludowymi, rozpoczynał się czas odpoczynku, wyciszenia, czas symbolicznej śmierci, pomimo tego święto miało zawsze radosny charakter. Obecnie obrzędy związane z jesiennym zrównaniem się dnia z nocą odprawiane są przez członków Rodzimego Kościoła Polskiego.