Jeśli mamy chore zwierzę towarzyszące, pomoc medyczną dla pupila, w dużych miastach znajdziemy na każdym osiedlu. Lekarz weterynarii otoczy naszego czworonożnego przyjaciela niezbędną opieką, a nam – opiekunom – wyjaśni wszystkie możliwe rozwiązania. Niekiedy pomoc medyczna może nas słono kosztować, ale cóż zrobić, jesteśmy odpowiedzialni za nasze zwierzaki. Wszystko wydaje się dość proste. Może poza przekonaniem pupila aby wszedł do gabinetu weterynarza…

Podobnie jak w przypadku lekarzy udzielających pomocy ludziom, weterynarze również posiadają specjalizacje. W weterynarii lekarze nie tylko zajmują się różnymi działami medycyny jak np. chirurgia czy radiologia, ale także różnymi gatunkami zwierząt od tych hodowlanych jak krowy do owadów użytkowych jak pszczoły. Dlatego tak istotne jest by wybrać lekarza z odpowiednią specjalizacją. O ile w przypadku psa czy kota nie będzie problemu, to udając się do lekarza weterynarii z innym zwierzęciem trzymanym w domu należy najpierw zasięgnąć opinii o doświadczonym specjaliście zajmującym się danym gatunkiem.

Trochę historii

Od kiedy człowiek rozpoczął osadniczy tryb życia hodował zwierzęta. W starożytnej Babilonii istniał zawód polegający na opiece weterynaryjnej bydła lub/i osłów. Dokonywano zabiegów dekornizacji bydła (usuwanie rogów). Natomiast w starożytnym Egipcie nie znaleziono dowodów by leczeniem i zabiegami u zwierząt zajmowała się inna osoba niż lekarz opiekujący się ludźmi. Choć starożytni Egipcjanie posiadali wiedzę jak przyjąć poród u krowy, wizyta lekarza u człowieka czy u zwierzęcia rzadko kończyła się szczęśliwie. Podobnie jak praktyki lekarskie stosowane na ludziach, tak i te na zwierzętach przypominały raczej tortury.
W starożytnej Grecji wykonywano zabieg kastracji u byków, jednak podobnie jak w poprzednich przykładach, znieczulenie nie istniało. Nikt nie dbał o higienę, a ból uznawano za nieodłączny składnik leczenia. Sytuacja nieco lepiej przedstawiała się w Mezopotamii, gdzie stosowano rośliny uśmierzające ból. Choć nie wiadomo czy zmniejszanie bólu praktykowano u zwierząt. To właśnie pochodzącego z Mezopotamii Urlugaledinna uważa się za pierwszego w historii weterynarza. Praktykę weterynaryjną prowadziły również tak znane postaci jak Hipokrates czy Arystoteles. Natomiast pierwsza lecznica dla zwierząt datowana jest na III w p.n.e. w Indiach.

Wśród pierwszych zwierzęcych pacjentów, o które względnie dbano były konie. Zarówno Arabowie, jak i Rzymianie, dokonywali zabiegów chirurgicznych głównie ginekologicznych. Przejawami troski odznaczali się również starożytni Egipcjanie, którzy lubili mieć u swego boku psy oraz pawiany. Niestety dla swej wygody Egipcjanie usuwali pawianom kły, by nie mogły ich zranić. Takie praktyki stosowane są do dzisiaj u wielu różnych gatunków zwierząt. W tzw. papugarniach dla zwiększenia komfortu ludzi usuwane są ptakom lotki oraz obcinane pazury. Podobne zabiegi stosuje się w cyrkach, by uniemożliwić zwierzęciu obronę przed bolesną tresurą.

W starożytnym Egipcie często poddawano mumifikacji psy i koty. Zwierzęta towarzyszące były zabijane po śmierci swego właściciela. Zabieg mumifikacji odbywał się nieco inaczej niż u ludzi. Nie wszystkie zwierzęce mumie powstawały w taki sam sposób. Prawdopodobnie niektóre zwierzęta nie były uśmiercane przed mumifikacją. Przykładem mogą być ptaki, z których tworzono mumie wotywne.
Przez wieki medycyna rozwijała się, ale chirurgia weterynaryjna przestała przypominać tortury dopiero XIX w. kiedy powszechnie zaczęto stosować znieczulenia. Niestety mniej więcej w tym samym czasie, w którym zaczęła się rozwijać anestezjologia, pojawiło się nowe zagrożenie dla dobrostanu zwierząt – zaczęto prowadzić na nich doświadczenia. Więcej na temat przeczytasz w artykule na temat Dnia Zwierząt Laboratoryjnych.

Obecnie wiedza w zakresie medycyny weterynaryjnej jest niemal tak zaawansowana jak ta poświęcona nam – ludziom. Świadomość bólu odczuwanego przez zwierzę jest dla lekarzy weterynarii dodatkową motywacją do podejmowania tego trudnego zawodu.

Współczesne wyzwania

Weterynaryjna mapa świata jest bardzo niejednorodna. Dostęp do wykwalifikowanych lekarzy weterynarii i świetnie wyposażonych gabinetów jest, w skali globu, wciąż bardziej luksusem niż normą. Stąd działania grup weterynarzy-wolontariuszy, którzy działając na wzór (ludzkich) Lekarzy Bez Granic, docierają z pomocą do zwierząt w słabiej rozwiniętych rejonach świata. Weterynarze Bez Granic leczą, szczepią, ograniczają bezdomność poprzez kastracje i prowadzą działalność edukacyjną. Dzięki ich pracy wiele zwierząt po raz pierwszy, a może i jedyny w życiu, uzyskuje profesjonalną opiekę medyczną.

Szczególną grupę wśród weterynarzy stanowią ci, którzy docierają z misjami ratunkowymi do miejsc objętych konfliktami zbrojnymi lub dotkniętych klęskami żywiołowymi. Szeroko opisywane w światowych mediach są działania doktora Amira Khalila, który ma na swoim koncie ewakuację zwierząt z najbardziej zapalnych rejonów świata – objętego wojną Iraku, Syrii czy strefy Gazy. Dzięki niemu straumatyzowane zwierzęta, uwięzione w opuszczonych ogrodach zoologicznych w Aleppo czy Mosulu, mogły – w efekcie spektakularnych akcji ratunkowych – trafić do nowych, bezpiecznych schronień poza strefami konfliktu.

Zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej – w Polsce – wciąż jednym z wielkich wyzwań pozostaje ograniczenie bezdomności zwierząt towarzyszących (psów i kotów). Wspaniałą pracę na rzecz tej sprawy wykonują mobilni weterynarze, którzy podróżują tam, gdzie nie ma gabinetów stacjonarnych i w tzw. sterylkobusach nieodpłatnie wykonują zabiegi kastracji.

Wciąż jest ich za mało, wciąż bardzo brakuje ich w wielu miejscach na świecie. Dlatego w Dniu Weterynarza warto nie tylko z wdzięcznością pomyśleć o tych lekarzach, którzy otaczają opieką naszego ukochanego psa lub kota. Warto też rozważyć wsparcie darowizną działań organizacji niosących pomoc zwierzętom w mniej uprzywilejowanych miejscach na świecie. Miliony z nich czekają na pomoc i w dużej mierze to od naszej hojności zależy, czy kiedykolwiek się jej doczekają.

Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lekarz_weterynarii#Tekst_Przyrzeczenia_Lekarza_Weterynarii
https://www.granicenauki.pl/pieskie-zycie-historia-zabiegow-weterynaryjnych-151489