Namorzyny, zwane również lasami mangrowymi, to wiecznie zielone zbiorowiska roślinne – drzewa i krzewy gęsto rosnące na wybrzeżach morskich w gorącym klimacie strefy międzyzwrotnikowej. Rosną na pograniczu lądu i wody, na płyciznach, w zatokach, w ujściach rzek. Zwykle występują w obszarze pływów morskich, więc regularnie są zalewane przez podnoszący się poziom wody. W czasie przypływu widoczne są tylko korony drzewa, zaś w czasie odpływu odsłania się ziemia wraz z korzeniami. Choć lasy namorzynowe są różnorodne gatunkowo, to wspólną cechą rosnących tu drzew i krzewów są szczudlaste korzenie przybyszowe stabilizujące rośliny podczas falowania, korzenie oddechowe, za pomocą których rośliny oddychają tlenem zawartym w atmosferze (korzenie tego typu występują u roślin, które rosną na grząskim i beztlenowym podłożu) oraz odporność na duże zasolenie wody.
Mangrowce są niezwykle ważnymi dla środowiska i dla społeczności lokalnej ekosystemami.
Wody lasów namorzynowych są siedliskiem dla wielu gatunków zwierząt, w tym ryb i skorupiaków. Namorzyny są „żłobkami” dla wielu gatunków ryb. Szacuje się, że 75% komercyjnie poławianych krewetek i ryb w Queensland w Australii zależy od namorzynów, gdzie żyją przez część życia lub są zależne odżywczych eksportowanych z namorzynów do innych ekosystemów. W mangrowcach gniazduje wiele gatunków ptaków np. pelikan brunatny i warzęcha różowa. Są domem dla małp, krokodyli, tygrysów i wielu innych gatunków zwierząt żyjących zarówno pod jak i nad poziomem morza.
![](https://www.ekokalendarz.pl/wp-content/uploads/1024px-Mangrove_Ecopark-1024x683.jpg)
Las namorzynowy Olo-Olo i Ecopark położony w prowincji Lobo, Batangas na Filipinach.
Fot. FroyR, CC BY-SA 4.0
Namorzyny są źródłem utrzymania lokalnych społeczności, które pozyskują z nich ryby i skorupiaki, ale także miód czy jedwab (na Madagaskarze żyje endemiczny gatunek jedwabników żyjący na namorzynach).
Lasy mangrowe poprawiają jakość wód przybrzeżnych poprzez retencję, usuwanie i obieg składników odżywczych, zanieczyszczeń i cząstek stałych ze źródeł lądowych, filtrując te materiały z wody, zanim dotrą do raf koralowych i siedlisk trawy morskiej. Systemy korzeniowe mangrowców spowalniają przepływ wody, ułatwiając odkładanie się osadów. Jednocześnie namorzyny dostarczają składniki odżywcze sąsiednim zbiorowiskom raf koralowych i trawy morskiej, wpływając na stan zdrowia tych ekosystemów.
Lasy namorzynowe nie tylko stanowią naturalną oczyszczalnie ścieków ale także są naturalnymi systemami przeciwpowodziowymi i przeciwsztormowymi. Plątanina nadziemnych korzeni mangrowców chroni linie brzegowe podczas sztormów, pochłaniając energię fal i zmniejszając prędkość wody. Energia fal może zostać zmniejszona o 75 % po przepłynięciu pasa 200 metrów lasów namorzynowych. Linie brzegowe pokryte lasami namorzynowymi są mniej podatne na erozję. Ze względu na zmiany klimatu poziom morza podnosi się i będzie się podnosi coraz szybciej. Okazuje się, że namorzyny lepiej i taniej ochronią wybrzeża niż konstrukcje budowane przez człowieka, takie jak falochrony. Ponadto lasy namorzynowe są bardzo skutecznym pochłaniaczem dwutlenku węgla. Jeden hektar namorzyn może skumulować nawet 3754 tony węgla.
![](https://www.ekokalendarz.pl/wp-content/uploads/kon-karampelas-t3zv8oLclDc-unsplash-1024x683.jpg)
Namorzyny Wynnum w Australii w czasie odpływu fot. Kon Karampelas on Unsplash
Pomimo niezwykłej roli jaką namorzyny pełnią w środowisku, jest to formacja silnie zagrożona. Aktualne szacunki mówią, że od lat 80. XX w. utraciliśmy około połowy ich powierzchni. Przyczyny są głównie antropogeniczne, są to przede wszystkim:
- akwakultura, czyli hodowla skorupiaków i ryb, ma największy wpływ na niszczenie lasów namorzynowych na całym świecie. Najbardziej szkodliwą formą hodowli krewetek jest stosowanie zamkniętego systemu stawów. Koszty środowiskowe hodowli krewetek w lasach namorzynowych rażąco przewyższają ich korzyści ekonomiczne;
- niekontrolowany rozwój miast. Im większa gęstość zaludnienia na wybrzeżach tym prędkość zanikania namorzynów rośnie;
- turystyka, szczególnie niekorzystnie wpływa na obszary gdzie jest ona filarem gospodarki regiony np. w krajach wyspiarskich na Pacyfiku. Infrastruktura turystyczna wymaga miejsca, więc kurorty zastępują namorzyny;
- rolnictwo – po wylesieniu i oddzieleniu bagnistych terenów od morza zakłada się pola ryżowe;
- pozyskanie soli – lasy mangrowe zastępowane są przez saliny czyli zakłady wytwarzające sól przez odparowanie wody morskiej;
- produkcja węgla drzewnego – lasy namorzynowe są wycinane by przekształcić drewno w węgiel drzewny wykorzystywany na własne potrzeby przez społeczność lokalną.
Międzynarodowy Dzień Ochrony Ekosystemu Namorzynów, przyjęty przez Konferencję Generalną UNESCO w 2015 roku i obchodzony co roku 26 lipca, ma na celu podniesienie świadomości na temat znaczenia ekosystemów namorzynowych jako „wyjątkowego, specjalnego i wrażliwego ekosystemu” oraz promować rozwiązania dotyczące ich zrównoważonego zarządzania, ochrony i użytkowania.