Fot. Zdeněk Macháček on Unsplash
Chociaż 21. stycznia kojarzy się większości z nas ze świętem babci to warto wiedzieć, że tego samego dnia świętują również wiewiórki. Te sympatyczne zwierzątka są bardzo często obserwowane przez ludzi w ich naturalnym środowisku – występują pospolicie na terenie całej Polski, można je spotkać zarówno w miejskich parkach, w lasach jak i na wsiach. Z okazji Dnia Doceniania Wiewiórek warto dowiedzieć się czegoś więcej oprócz tego, że mają rude kity, uwielbiają orzeszki i robią zapasy na zimę.
Rodzina wiewiórkowatych jest bardzo liczna – na świecie występuje prawie trzysta gatunków tych gryzoni. Największy z nich to wiewióra dekańska, zwana potocznie indyjską wiewiórką olbrzymią. Długość jej ciała to prawie 50 cm, a licząc razem z ogonem może osiągać nawet jednego metra długości. Jest to gatunek szczególny nie tylko ze względu na wielkość, ale i wyjątkowo barwne umaszczenie – niektórzy uważają ją za najpiękniejsze zwierzę świata.
Wiewiórka dekańska, fot. T.R. Shankar Raman CC BY-SA 4.0
W Polsce najbardziej znana jest oczywiście wiewiórka ruda, która jest jedyną przedstawicielką wiewiórek nadrzewnych w naszym kraju. Naszą ojczyznę zamieszkują jednak jeszcze trzy gatunki zaliczane do rodzaju wiewiórek ziemnych: świstak, suseł perełkowany oraz suseł moręgowany.
Wracając do najbardziej popularnej wiewiórki rudej – ten sympatyczny gryzoń ma cztery przednie zęby, które rosną przez całe jego życie. Dzięki temu pomimo ich stałego zużywania i piłowania zawsze jest w stanie pogryźć kolejne twarde przysmaki jak orzechy czy nasiona drzew iglastych ukryte w szyszkach. Uwagę przykuwa również jej puszysty ogon, który pełni różne funkcje. Może służyć jako znakomity ster podczas skoków i pomaga również w utrzymaniu równowagi. W mroźne dni sprawdza się natomiast jako ciepła i puszysta kołderka. Jego ruchy oraz ułożenie względem ciała służą również do komunikacji pomiędzy osobnikami.
Czy wszystkie wiewiórki rude mieszkają w dziupli? Część z nich rzeczywiście wykorzystuje te ptasie mieszkania, inne natomiast budują swoje własne lokale w postaci kulistych gniazd z gałązek i liści. Ich wnętrze jest ciepłe i przytulne, bo wiewiórki używają mchu, porostów, ptasich piór oraz miękkich części roślin jako wyściółki. Kulisty kształt zapewnia też dobrą izolację oraz ochronę przed opadami.
Na temat wiewiórek krąży mit jakoby były zapominalskie – chowając w ziemi nasiona np. żołędzie, miałyby rzekomo zapominać o niektórych skrytkach przyczyniając się tym samym do sadzenia nowych drzew. W rzeczywistości te sprytne gryzonie mają znakomitą pamięć przestrzenną i bardzo czuły węch, są po prostu bardzo zapobiegliwe i robią zazwyczaj więcej zapasów niż potrzeba – nigdy nie wiadomo jak trudne warunki mogą je czekać nadchodzącej zimy. Prawdą jest, że przyczyniają się do sadzenia drzew, ale nie ze względu na zapominalstwo, ale dzięki swojej wyjątkowej pracowitości i byciem zwierzęcym preppersem. Przy chowaniu zapasów wykazują się też nie lada sprytem – potrafią udawać, że coś zakopują, żeby nie zostać okradzionym przez inne wiewiórki albo ptaki krukowate.
Wiewiórki tak jak i inne małe stworzenia mogą paść ofiarą drapieżników jak np. sowy, kuny czy jastrzębie. Są jednak w stanie i z tym sobie poradzić – potrafią zmylić przeciwnika uciekając zygzakiem, często wyszukują też skróty i nowe drogi ucieczki.
Jak możemy zatem docenić te urocze gryzonie w dniu ich święta i nie tylko? Jeśli macie tylko kawałek swojej ziemi to posadźcie w nim drzewa i krzewy, których nasiona i owoce najbardziej smakują wiewiórkom (np. leszczyna, orzech włoski, sosna czy świerk). Obserwowanie tych futrzastych, zwinnych kuleczek podczas ich aktywności to najlepsza nagroda zarówno dla małego jak i dużego człowieka.
Bibliografia:
https://podroztrwa.pl/wiewiorki-ciekawostki/
https://naukatolubie.pl/junior/zwinne-zwierze-z-ruda-kita-poznaj-ciekawostki-o-wiewiorkach/
https://www.primum.org.pl/fakty-i-mity-o-wiewiorkach/
oprac. Alicja Łopuszyńska
