Pingwin królewski, fot. Brian Gratwicke CC BY 2.0

Czy jest tu ktoś kogo pingwiny nie rozczulają albo nie wywołują uśmiechu swoją nieporadnością? To tylko pozory. Pingwiny są niezwykle zwinne, szybkie, sprawne a przede wszystkim wytrzymałe. Spójrzcie choćby na ich niezwykłą technikę pływacką (ang. porpoising), z ogromną prędkością wyskakują z wody, jak torpeda, na odległość nawet do 1,8 m. Na lądzie również potrafią przemieszczać się szybko stylem saneczkowym (o ile jest śnieg). To, że na lądzie poruszają się niezgrabnie wynika z tego, że ptaki te przystosowane są przede wszystkim do życia w wodzie gdzie spędzają 75% czasu. Średnia prędkość pingwinów w wodzie to ok. 10 km, ale pingwiny białobrewe (które zobaczyć możemy m.in. w ekranizacji książki Richarda i Florence Atwater pt. „Pingwiny pana Poppera” z udziałem Jima Carreya) pływa z prędkością dochodzącą do 35 km/h. Pingwiny potrafią pozostawać pod wodą do kilkunastu minut a żerują nurkując na głębokości od 50 do 250 metrów. Rekord w nurkowanie należy do pingwina cesarskiego, który zanurkował na głębokość 565 metrów (źródło: antarctica.gov.au).

Corocznie 20 stycznia obchodzimy Światowy Dzień Wiedzy o Pingwinach. Na świecie obchodzony jest również (chyba popularniejszy) Światowy Dzień Pingwinów wypadający 25 kwietnia. Wiosenne święto zostało ustanowione po tym jak naukowcy zaobserwowali, że przez 7 lat z rzędu kolonia pingwinów Adeli po spędzeniu miesięcy na morzu, wracała na Antarktydę do swoich terenów lęgowych właśnie 25 kwietnia. Od tego czasu badacze co roku z niecierpliwością i w uroczystym nastroju czekają na powrót pingwinów, by zgotować im miłe przyjęcie 😉
Jesteśmy za tym, by myśleć o pingwinach nie jeden, ani nawet nie dwa razy w roku, bo to niezwykłe ptaki i niestety zagrożone wyginięciem, ale jako główne święto skłaniamy się uznać święto styczniowe. Skoro w ostatnich latach zimy w Polsce mamy coraz mniej, świętując dzień pingwinów w styczniu możemy, choćby w ten sposób, przywołać w myślach klimat śnieżnej i mroźnej zimy.

Pingwin cesarski, fot. Christopher Michel
CC BY 2.0

Wśród popularnych mitów na temat zwierząt znajduje się również jeden dotyczący pingwinów. Podobnie jak sarna nie jest żoną jelenia, a jeże nie noszą na plecach jabłek tak i pingwiny nie są sąsiadami polarnych niedźwiedzi. Takie cuda to tylko w kreskówkach i książeczkach dla dzieci albo (co gorsza) w zoo. Na świecie żyje 17 gatunków pingwinów, wszystkie na półkuli południowej (niedźwiedzie występują wyłącznie na półkuli północnej), z czego tylko dwa gatunki pingwinów zamieszkują kontynent Antarktyczny (o ile można tak powiedzieć o ptakach które ¾ życia spędzają w morzu). Są to – największy z pingwinów – osiągający wzrost średniego sześciolatka – pingwin cesarski oraz pingwin białooki, zwany również na cześć żony jego odkrywcy – pingwinem Adeli. Kilka kolejnych gatunków żyje na wyspach Półwyspu Antarktycznego i wyspach subarktycznych. Najwięcej gatunków zamieszkuje okolice Nowej Zelandii, spotkać je można również w południowej Afryce oraz w Ameryce Południowej. Najbardziej na północ żyje pingwin równikowy, zamieszkujący Galapagos – wyspę należącą do Ekwadoru, położoną na Oceanie Spokojnym w odległości ok. 960 km za zachód od wybrzeży Ameryki Południowej.

Pingwin złotoczuby, fot. Liam Quinn
CC BY-SA 2.0

Wszystkie pingwiny są objęte ochroną i wszystkie znalazły się w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. 10 gatunków jest uznanych za zagrożonych a 4 za bliskie zagrożenia. Według Bena Lascelles (Global Marine IBA Officer, BirdLife) populacja niektórych gatunków pingwinów spadła nawet o 80% w ciągu ostatnich kilku lat. Pingwiny są doskonałymi gatunkami wskaźnikowymi dla siedlisk morskich. Obszary na których żerują pingwiny są również istotne dla morskich drapieżników, takich jak foki i wieloryby. Monitorowanie populacji pingwinów prowadzone przez BirdLife International może ułatwiać tworzenie nowych ostoi ptaków morskich (IBA Important Bird Areas) oraz tworzenia morskich obszarów chronionych (obszarów morskich o dużym znaczeniu ekologicznym lub biologicznym – EBSA).

Pingwin białobrewy, fot. Nick Russill CC BY-NC-SA 2.0

Gatunki zagrożone:
Pingwin długoczuby EN
Pingwin szczotkoczuby EN
Pingwin żółtooki EN
Pingwin przyladkowy EN
Pingwin równikowy EN
Pingwin skalny VU
Pingwin złotoczuby VU
Pingwin grubodzioby VU
Pingwin grzebieniasty VU
Pingwin peruwiański VU

Gatunki bliskie zagrożenia:
Pingwin Adeli NT
Pingwin białobrewy NT
Pingwin cesarski NT
Pingwin magellański NT

Gatunki najmniejszej troski:
Pingwin królewski LC
Pingwin mały LC
Pingwin maskowy LC

Źródło: The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2014.3.
Dawniej ludzie polowali na pingwiny w celach konsumpcyjnych, zabierali również ich jaja. Ze skór pingwinów wykonywano elementy odzieży i galanterii. W XIX i na początku XX wieku pingwini tłuszcz wykorzystywany był jako paliwo oraz do oświetlania. Dziś wszystkie gatunki pingwinów podlegają międzynarodowej ochronie. Obecnie
Pingwinom zagraża utrata siedlisk, zmiany klimatyczne, wprowadzanie gatunków inwazyjnych, przełowienie oceanów (zarówno ryb jak i krylu na paszę dla akwakultur), zanieczyszczenie oceanów, śmieci a także wycieki olejów. Stosunkowo nowym zagrożeniem jest turystyka. Więcej na temat zagrożeń dla pingwinów przeczytasz tutaj oraz tutaj

Pingwin maskowy, fot. Christopher Michel CC BY 2.0

Jak świętować?
Przede wszystkim poprzez pomoc pingwinom. Możesz wspierać organizacje zajmujące się ochroną przyrody, zmniejszać swój ślad ekologiczny, jeśli jesz ryby i owoce morza, kupuj tylko takie z certyfikatami odpowiedzialnego rybołówstwa, podejmuj działania chroniące klimat, oszczędzaj energię, przesiądź się na rower, nie lataj samolotami, sadź drzewa.

A poza tym w pingwinie święto możesz ubrać się w czerń i biel opcjonalnie z czerwonym lub pomarańczowym dodatkiem pod szyją, nosić biżuterię z wizerunkiem pingwina, obejrzeć film przyrodniczy o życiu pingwinów lub poczytać o nich książkę. Oprócz tego, że są wdzięcznymi bohaterami licznych filmów przyrodniczych są również bohaterami wielu bajek i książek. Pewnie większość z nas pamięta z młodszych klas podstawówki pingwiny z lektury „Zaczarowana zagroda” państwa Centkiewiczów. Niektórzy mogą pamiętać książkę Ireny Tuwim „O pingwinie Kleofasku” czy „Małego Pingwina Pik Poka” Adama Bahdaja zekranizowanego na przełomie lat 80. i 90. XX w. przez łódzki Se-Ma-For (pomnik pingwina stoi w Łodzi w parku na Zdrowiu, przy basenie Fala).  Inną zekranizowaną książką z pingwinim bohaterem jest bestsellerowy „Chłopiec i pingwin” Olivera Jeffersa wydany w Polsce w 2010 roku. Polecamy zarówno książkę jak i film. Kilka lat temu głośno zrobiło się o promującej tolerancje książce Petera Parnella i Justina Richardsona „Z Tango jest nas troje”, której bohaterami są dwa homoseksualne pingwiny maskowe. W ostatnich latach nakładem wydawnictwa Dwie Siostry w serii mistrzowie ilustracji ukazało się wznowienie „Pingwinów Pana Poppera” autorstwa państwa Atwater z oryginalnymi ilustracjami Zbigniewa Lengrena, popularnością cieszy się również wydany przez Tatarak picture book „365 pingwinów” z czterobarwnymi ilustracjami Joëlle Jolivet (choć książka kończy się ekologiczną wpadką). Osoby, które lubią ćwiczyć spostrzegawczość mogą spróbować odpowiedzieć na pytanie „Gdzie jest pingwin?” z książką Sophie Schrey z ilustracjami Chucka Whelona.

Pingu – kadr z filmu

Pingwiny występują również chętnie na dużym i małym ekranie, szczególnie te animowane. Spotkamy je w popularnych „Pingwinach z Madagaskaru”, „Happy Feet: Tupocie małych stóp”, „Na fali”, „Zakochanym pingwinie” wspominanych wcześniej „Pingwinach pana Poppera”, były bohaterami kreskówki „Pingu”, a jeden zalazł za skórę Wallesowi i Gromitowi.

Szczególnie warto polecić „Marsz pingwinów” – nagrodzony Oscarem francuski film dokumentalny w reżyserii Luca Jacqueta. Przedstawia wędrówkę pingwinów cesarskich na Antarktyce.

Może kiedyś doczekamy się również w polskiej telewizji „Pingwinów w ukrytej kamerze”  (Penguins – Spy in the Huddle) – miniserialu BBC ONE, którym w 2013 roku zachwycali się Brytyjczycy, nakręconym przy pomocy pingwinów roboto-kamer.

Jeśli chcesz zachęcić przyjaciół i znajomych do lepszego poznania pingwinów udostępnij któryś z poniższych obrazków wraz z linkiem do tego artykułu  na profilu społecznościowym.

Źródła:

http://news.discovery.com/earth/oceans/its-world-penguin-day-130425.htm
http://personalpages.tds.net/~cdevere/penguin.htm
http://www.isfoundation.com/news/celebrate-world-penguin-day
http://www.greenpeace.org/international/en/news/Blogs/makingwaves/world-penguin-day/blog/44934/
http://www.birdlife.org/worldwide/news/celebrate-world-penguin-day-and-world-penguin-tracking-database
http://www.examiner.com/article/celebrate-world-penguin-day-on-april-25
http://www.natureworldnews.com/articles/6753/20140425/celebrate-world-penguin-day-with-fun-facts-and-videos.htm
http://voices.nationalgeographic.com/2013/04/25/get-out-your-tuxedo-its-world-penguin-day/
http://www.photovolcanica.com/Penguins.html
http://visualoop.com/media/2013/06/Emperor-Penguin-750×1128.jpg
http://www.antarctica.gov.au/law-and-treaty/the-madrid-protocol
http://www.discoveringantarctica.org.uk/