Świnie dorównują inteligencją 3-letniemu dziecku. Zdjęcie CC BY-NC-ND 2.0

W listopadzie 1944 roku w Wielkiej Brytanii powstało The Vegan Society (Towarzystwo Wegańskie), pierwsza organizacja na świecie, która miała się zająć promocją weganizmu. Wtedy też zaczęto promować to słowo jako określenie bezmlecznej diety wegetariańskiej, a z czasem jako ideę, która wyklucza w ogóle wykorzystywanie zwierząt.

50 lat później członkowie Towarzystwa postanowili ustanowić 1 listopada właśnie Światowym Dniem Wegan, po części dlatego, że nie pamiętali dokładnej daty założenia, po drugie – ze względu na obchody Halloween i Dnia Zmarłych. Jednak w Polsce, ze względu na poważny charakter tego ostatniego święta, Dzień Weganizmu obchodzi się 1 października. Warto jednak obchodzić ten dzień… codziennie!

Zapewne kojarzysz słowo „weganizm”, może nawet masz znajomych wegan. Ale co to dokładnie oznacza? W dużym skrócie – weganie unikają wszelkich produktów odzwierzęcych. Głównie dotyczy to oczywiście sposobu, w jaki jedzą. W posiłkach wegańskich nie znajdziesz mięsa, jajek czy nabiału. Jednak warto też pamiętać o tym, że skóra czy wełna używane w przemyśle odzieżowym także pochodzą od zwierząt, a wiele środków chemicznych jest testowanych na zwierzętach.

Być może czasem zastanawiasz się, czy weganizm nie jest zbyt radykalny. Przecież rezygnując z jedzenie mięsa, czyli przechodząc na wegetarianizm, robi się już bardzo dużo dla ograniczenia cierpienia i liczby zabijanych zwierząt. To prawda, wegetarianizm to i tak duży krok naprzód, jednak produkcja mleka, jajek czy skór to też poważny problem.

MLEKO

Żeby wyprodukować mleko, krowa musi zajść w ciążę. Kiedy cielę się urodzi, jest od niej odbierane i po kilku miesiącach karmienia specjalnym koncentratem trafia do rzeźni. Tymczasem mleko, które normalnie stanowiłoby jego pożywienie, jest przeznaczane do spożycia przez ludzi. Żeby utrzymać taki cykl produkcji, krowy poddaje się sztucznemu zapłodnieniu. Jest to bardzo wyczerpujące dla ich organizmów i gdy tylko ich wydajność spada, zwierzęta te również trafiają do rzeźni.

JAJKA

Teoretycznie do wyprodukowania jajek nie trzeba zabijać kur, jednak warto pamiętać, że na fermach rodzą się także kurczęta płci męskiej, które z punktu widzenia producenta są po prostu niepotrzebne. Te 1-dniowe kurczaczki zabija się masowo przez zagazowanie albo zmielenie. Natomiast kury, które będą znosić jajka, najczęściej poddaje się bolesnym zabiegom, takim jak przycinanie dzioba, a następnie zamyka w klatkach. Tutaj również liczy się przede wszystkim jak najwyższa produkcja, co jest wyczerpujące dla organizmu tych zwierząt. Wapń potrzebny do tworzenia skorupek jajek sprawia, że kości kur stają się delikatne i łamliwe. Kiedy kura zaczyna znosić mniej jajek, bardziej opłaca się ją zabić i zastąpić nowym zwierzęciem.

SKÓRY I FUTRA

Weganie rezygnują z używania produktów odzwierzęcych w swoich ubraniach, co ma także proste uzasadnienie. O hodowli zwierząt na futra dowiesz się więcej 24 listopada, bo wtedy przypada Dzień bez Futra. Jeśli zaś chodzi o skórę to być może usłyszysz nieraz, że jest ona odpadem hodowli zwierząt na mięso czy mleko. Sprawia jednak, że przemysł ten staje się bardziej opłacalny, a przecież nie chcemy wspierać takiego traktowania zwierząt, prawda?

WZGLĘDY ETYCZNE

Pewnie nieraz zastanawiasz się, co wpływa na to, że ludzie decydują się na taki sposób życia. Głównymi powodami są względy etyczne oraz zdrowotne.
W ciągu ostatnich 50 lat spożycie mięsa w skali globalnej wzrosło ponad 4-krotnie. Wynika to w dużej mierze z większego zapotrzebowania na mięso w krajach rozwijających się, które dążą do takiego poziomu życia jak obywatele tzw. krajów zachodnich. Wiąże się to z koniecznością nie tylko hodowania znacznie większej liczby zwierząt, ale także, biorąc pod uwagę ograniczoną ilość miejsca, intensyfikację takiej hodowli. Być może nadal masz okazję zobaczyć krowy pasące się na łące czy biegające na wsi kury, ale nie tak wygląda obecnie hodowla zwierząt. Zwierzęta zamyka się  na fermach, na minimalnej przestrzeni i karmi tak, aby jak najszybciej urosły. Od naszych oczu oddzielają je mury i płoty, co sprawia, że wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, jakie panują tam warunki.

Jednak coraz częściej publikowane są materiały pochodzące z ferm i rzeźni. Materiały, które pokazują ogromne cierpienie zwierząt w trakcie ich życia oraz brutalność, z jaką są zabijane. Weganie to osoby, które nie chcą swoimi wyborami wspierać takich miejsc, dlatego właśnie decydują się używać wyłącznie roślinnych produktów i w swoich posiłkach, i w ubraniach.

WZGLĘDY ZDROWOTNE

Bardzo dużo osób decyduje się na weganizm także z powodów zdrowotnych. Zapomnij o micie białka, problemach z niedoborami. Amerykańskie Stowarzyszenie Dietetyczne oficjalnie oświadczyło, że dobrze skomponowane diety roślinne są odpowiednie dla osób na każdym etapie rozwoju. Podobne stanowisko ma polskie Ministerstwo Zdrowia, które niedawno wydało taką opinie o diecie wegetariańskiej, ale z pewnością za jakiś czas obejmie to również weganizm.

Wiesz, że to nie wypadki samochodowe czy inne głośne katastrofy są największym zabójcą w obecnych społeczeństwach? Najwięcej osób umiera z powodu chorób układu krążenia. Coraz większe żniwo zbierają też inne tzw. choroby cywilizacyjne związane z trybem naszego życia, ale także ze sposobem, w jaki się odżywiamy. Tymczasem dieta oparta wyłącznie na roślinach jest wolna od cholesterolu, a w porównaniu z osobami będącymi na tzw. tradycyjnej diecie znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania na wiele chorób.

Zdrowotność diety roślinnej potwierdza fakt, że coraz więcej sportowców decyduje się na weganizm. Czują się dzięki temu lepiej i, jak mówią, znacznie zmniejsza się czas regeneracji po treningach. Czy może być lepszy dowód na to, że weganizm się sprawdza i jest zdrowy niż wyczyny triathlonistów, takich jak Scott Jurek czy Richard Roll, którzy swoje sukcesy w zawodach Ultraman zawdzięczają nie tylko regularnemu treningowi, ale właśnie weganizmowi!

WZGLĘDY ŚRODOWISKOWE

Skoro jesteś na tej stronie, to całkiem możliwe, że interesują Cię zagadnienia związane z ochroną środowiska. I tutaj weganizm ma swoje zasługi.

Szacuje się, że hodowla zwierząt jest źródłem 14,5% emisji gazów cieplarnianych pochodzących z działalności człowieka. Szczególnie produkcja przemysłowa jest nieekologiczna pod każdym względem. Pod pastwiska oraz pola na uprawę soi, która następnie przeznaczana jest na pasze, wycinane są w zastraszającym tempie lasy deszczowe. Widać to zwłaszcza w Ameryce Południowej. Wiele osób zdaje się w ogóle o tym zapominać, ale większość zbóż nie jest hodowana do spożycia dla ludzi, ale właśnie na pożywienie dla zwierząt hodowlanych. Olbrzymie monokultury opryskiwane pestycydami i środkami ochrony roślin w znacznym stopniu zubażają bioróżnorodność i zanieczyszczają glebę oraz wody gruntowe. Jeśli do tego dodamy jeszcze fakt, że efektywność przekształcania spożytych przez zwierzęta roślin w mięso nie jest zbyt wysoka, to sytuacja wydaje się wręcz absurdalna.

Hodowla zwierząt i produkcja mięsa pochłaniają także olbrzymie ilości wody. Na wyprodukowanie 1 kg mięsa wołowego zużywa się średnio 15 000 litrów wody, podczas gdy w przypadku kilograma ziemniaków to zaledwie 300 litrów, a ryżu – 2500.

Podejmij wyzwanie:

Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z życiem wolnym od krzywdzenia zwierząt:

– pamiętaj, że nikt nie wymaga od Ciebie, żebyś natychmiast zmienił/a swoje życie – zmiany są trwalsze, kiedy następują stopniowo. Większość wegan przez kilka lat była najpierw wegetarianami. Dokonuj tej zmiany w takim tempie, jakie będzie najlepsze dla Ciebie i rób drobne kroki naprzód,

– znajdź ludzi w Twoim otoczeniu albo miejscowości, którzy też interesują się tematem zwierząt i weganizmem. Razem będzie Wam łatwiej się motywować i zawsze dostaniecie wsparcie w trudniejszych chwilach. Na Facebooku znajdziesz grupy wegan i wegetarian z każdego większego miasta,

– przeglądaj strony internetowe, blogi i fora w poszukiwaniu inspiracji i porad. Może się okazać, że na to, co wydawało Ci się do tej pory trudne są proste rozwiązania,

– miej na uwadze zawsze ten najważniejszy cel – żeby jak najmniej zwierząt cierpiało. Jeśli zdarzy Ci się zjeść produkt odzwierzęcy, nie załamuj się i nie traktuj tego jako porażki. Po prostu staraj się dalej jeść w 100% roślinne posiłki i robić to, co będzie najlepsze dla zwierząt.

Pamiętaj, nie chodzi o to, żeby być perfekcyjnym. Chodzi o to, żeby robić, co w naszej mocy i zmieniać świat na lepsze – chronić zwierzęta przed cierpieniem, a naszą planetę przed szkodliwym wpływem hodowli przemysłowej.

Jeśli już jesteś wegetarianinem czy weganinem, to świetnie – tak trzymaj. Kolejnym krokiem może być wspieranie albo zaangażowanie się w działanie organizacji prozwierzęcych. Taka pomoc jest nieoceniona.

Joanna Stiller