Początek listopada zawsze kojarzy się z wizytami na cmentarzach. Odwiedzamy groby, zapalamy znicze, przynosimy kwiaty. Pamiętamy w ten sposób o naszych bliskich, których już nie ma na tym świecie. Rzadko jednak nachodzi wtedy refleksja o życiu, które toczy się dalej. A powinna to być bardzo ważna myśl, pojawiająca się w związku z tym co dzieje się na nekropoliach.
Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Zdj. David Thompson, licencja CC BY-NC-SA 2.0
Świnie dorównują inteligencją 3-letniemu dziecku. Zdjęcie CC BY-NC-ND 2.0
W listopadzie 1944 roku w Wielkiej Brytanii powstało The Vegan Society (Towarzystwo Wegańskie), pierwsza organizacja na świecie, która miała się zająć promocją weganizmu. Wtedy też zaczęto promować to słowo jako określenie bezmlecznej diety wegetariańskiej, a z czasem jako ideę, która wyklucza w ogóle wykorzystywanie zwierząt.
50 lat później członkowie Towarzystwa postanowili ustanowić 1 listopada właśnie Światowym Dniem Wegan, po części dlatego, że nie pamiętali dokładnej daty założenia, po drugie – ze względu na obchody Halloween i Dnia Zmarłych. Jednak w Polsce, ze względu na poważny charakter tego ostatniego święta, Dzień Weganizmu obchodzi się 1 października. Warto jednak obchodzić ten dzień… codziennie!
Kiedy nie możesz zasnąć albo zrywasz się co godzinę w nocy sprawdzić czy budzik już nie dzwonił; kiedy znajdujesz portfel i klucze w zamrażarce, wściekasz się na czerwone światło czy złośliwą drukarkę, która zawsze strajkuje nie w porę; kiedy nic nie możesz zjeść, jesz bez opamiętania lub serce wali ci jak młot na samą myśl o pracy – pora zadbać o swoje nerwy. W kalendarzu świąt nietypowych mają własne święto – 28 października obchodzimy Dzień Odpoczynku dla Zszarganych Nerwów. Czas je wzmocnić, rozwinąć z kłębka i nauczyć się radzić z trudnymi sytuacjami.
Kilka minut dla relaksu pomaga w odzyskaniu pogody ducha i poprawia odporność. Źródło Pinterest. CC0 Public Domain
Siedzę na kanapie, na kolanach leży laptop, zaczynam pisać tekst poświęcony Dniu Kundelka. W tym samym momencie z pokoju obok przybiega moja kundelka Dzidka, wskakuje na kanapę i bezceremonialnie podnosi nosem moją leżącą na klawiaturze dłoń i przenosi na swoją głowę. Nieco poirytowana zabieram rękę i próbuję skupić się na zadaniu, ale ona nie rezygnuje, koniecznie w tej chwili musi być pogłaskana, więc ręka, wbrew mojej woli, znów przenosi się na psią głowę. Początkowa irytacja ustępuje miejsca rozbawieniu, przerywam pisanie w pół zdania i głaszczę mojego psa. Zadowolona Dzidka kładzie się po chwili spokojnie obok mnie. W moim domu dzień kundelka jest codziennie!
Psi seniorzy – to oni szczególnie czekają na adopcje w setkach polskich schronisk i organizacji pozarządowych, opiekujących się bezdomnymi zwierzętami.
W dzisiejszym świecie nikt nie powinien doświadczać zagrożenia głodem. Wbrew przekonaniom, źródła tego problemu nie leżą w postępującym wzroście światowej populacji, konfliktach zbrojnych czy katastrofach naturalnych, które rzeczywiście zaostrzają jego zjawisko. Głównym powodem nie jest również niedostatek żywności – szacuje się, że współcześnie produkuje się ją w ilości wystarczającej do wyżywienia nawet 12 miliardów ludzi rocznie, czyli jeszcze z zapasem. Tymczasem w latach 2012-2014 ze skrajnym niedożywieniem zmagało się około 805 mln osób. Mówiąc o problemie głodu, należy mówić o braku dostępu do żywności, niesprawiedliwej dystrybucji i mało sprzyjających warunkach polityczno-gospodarczych do jej wytwarzania.
Certyfikowani producenci komosy ryżowej z Ekwadoru. Aut. Dider Gentilhomme. Źródło Wikipedia. CC-BY-2.5
Uczennica z Etiopii, myjąca ręce w ramach obchodów GHD. Zdj. UNICEF Ethiopia, licencja CC BY-NC-ND 2.0
„Mydło lubi zabawę, w chowanego pod wodą, każda taka zabawa jest wspaniałą przygodą.” Chyba większość polskich dzieci zna tę piosenkę Fasolek. Ale nie tylko najmłodsi powinni wziąć sobie do serca jej słowa. By zwrócić uwagę na problem brudnych rąk, UNICEF zainicjował w 2008 roku obchody Światowego Dnia Mycia Rok (ang. Global Handwashing Day – GHD), jako akcję edukacyjną na ten temat.
Dla wielu z nas jest to bardzo prozaiczna czynność. Na naszej skórze żyją różne drobnoustroje , które zostawiamy na wszystkich przedmiotach przez nas dotykanych. Zostawiają je także inne osoby. W ten sposób wciąż je przenosimy. Dotykając jedzenia, które jemy, dostają się one do organizmu. Mycie rąk mydłem pozwala nam pozbyć się większości z bakterii i drobnoustrojów. Ręce myjemy po wyjściu z toalety, przed jedzeniem, po jeździe autobusem, czy po spacerze. Jednak nie dla wszystkich jest to takie oczywiste, a co gorsza też możliwe.
Edukacja i szkoła – kojarzą się z ciężkim plecakiem, długim siedzeniem w ławce, sprawdzianami i ocenami. Z jednej strony obowiązek, z drugiej – przywilej dostępny tylko części ludzkości. Współczesny system szkolnictwa powstał w czasach Oświecenia, rozkwitał w okresie rewolucji przemysłowej i od tamtego czasu jego ogólny schemat niewiele się zmienił.
Wciąż mamy dzwonki i przerwy jak w fabryce, taśmowe nauczanie tego samego programu, „sortowanie” uczniów w klasach według „daty produkcji”. Wciąż większość lekcji odbywa się w czterech ścianach, a wiedza podzielona na niewielkie, niepowiązane ze sobą fragmenty podawana jest przez nauczyciela i podręcznik.
Afgańskie dzieci podczas lekcji. Zdj. John Severns, Public Domain
„Kiedy 26 grudnia rano zaczęło się trzęsienie ziemi, właśnie wyciągaliśmy sieci z wody po nocy. Łodzią rzucało tak bardzo, że musiałem je odciąć i postanowiłem odpłynąć dalej w morze. Patrzyliśmy z daleka jak 50-metrowa fala połyka wyspę. Wieś Lampuuk zniknęła, a jedyną budowlą, która przetrwała, był meczet”, opowiada Gunawan Husny, rybak z miasta prowincji Aceh na Sumatrze. Trzęsienie ziemi na Oceanie Indyjskim w 2004 roku, czwarte pod względem mocy od początku historii pomiarów, oraz związane z nim tsunami pociągnęły ponad 294 tysiące ofiar śmiertelnych i pozbawiły dachu nad głową kilka milionów osób. Dzisiejsze Lampuuk jest całkowicie odmienione: po kataklizmie podjęto działania edukacyjne i angażujące dla społeczności lokalnej, a rekonstrukcja miejscowości została zrealizowana według planu, który powinien ograniczyć konsekwencje podobnej klęski w przyszłości.
Sumatrzańska wioska zniszczona przez tsunami wywołane trzęsieniem ziemi na Oceanie Indyjskim w 2004 roku. Aut. Philip A. McDaniel, marynarka wojenna USA. Źródło Wikipedia. DP
Kto chce być silny jak dąb, niech spożywa chleb wypiekany na jego liściach. Kto szuka odpowiedzi jaka będzie jego przyszłość, znajdzie proroczy sen pod drzewem brzozy. Kto pragnie zdrowych zębów dla swojego dziecka, powinien umieścić wypadające mleczaki w pniu drzewa. Do pnia „przybijano” również choroby lub symbolicznie „zawieszano” je na gałęziach. Według tradycji ludowej Turków osmańskich na każdym liściu jest wypisane czyjeś przeznaczenie, a zgodnie z wierzeniami afrykańskich Pigmejów-Semangów, z korzeni drzew wyrastają piersi karmiące dusze nienarodzonych dzieci. „W starej wierzbie diabeł mieszka”, wierzyli Słowianie, a według dawnych Bałtów dąb to siedziba gromowładnego Perkuna, odpowiednika Zeusa. Dla północno-amerykańśkich Indian natomiast drzewa podtrzymują niebo. Co roku 10 października obchodzimy w Polsce Święto Drzewa.
Stare, rozłożyste drzewa od wieków rozbudzają ludzką wyobraźnię. Zdj. Dontheunsane, CC BY-NC-ND 3.0
Okrutna, poniżająca, wyrządzająca wiele krzywd – a stosowana w imię ich naprawiania oraz poczucia sprawiedliwości. Uwielbiają o niej rozprawiać populistyczni politycy – ale może niedługo przestanie im się to opłacać? Kara śmierci, bo o niej mowa, ma w Polsce coraz mniej zwolenników.
W 2004 roku odsetek popierających ten rodzaj kary wynosił w polskim społeczeństwie 77%, a siedem lat później – według badań CBOS – spadł do 61%. Polska wykreśliła karę śmierci z kodeksu karnego w 1997 roku, a ostatnią egzekucję przeprowadzono u nas jeszcze w PRL-u.
Transparent Amnesty International z hasłem „Przeżyjemy bez kary śmierci”. Aut. C. Elle, CC BY-NC-SA 2.0
