Kliknij w okładkę, by pobrać cały pakiet.
Bocian biały – najbardziej polski z polskich ptaków, prawdopodobnie bardziej kojarzony z Polską niż orzeł, którego w przeciwieństwie do bociana bardzo trudno zobaczyć w naturze. Polskie bociany stanowią 20% światowej populacji tego gatunku a więc co piąty bocian na świecie jest Polakiem. Bocian przynosi wiosnę, dzieci i szczęście. Pojawia się w książeczkach dla najmłodszych dzieci, a jego gniazda napotykamy przejeżdżając przez wsie, a mimo to nie wiemy o nich zbyt dużo. Z okazji Dnia Bociana zachęcamy do bocianich aktywności.
Bocianie przebranie
Przygotuj: biały jedną kartkę papier – najlepiej brystolu/bloku technicznego, jedną kartkę czerwonego grubszego papieru (lub czerwoną kredkę lub farbę i jeszcze jedną białą kartkę), nożyczki, zszywacz, klej, czarny mazak, ołówek, linijka.
Z białego brystolu wytnij ok. 5 cm szerokości dwa lub trzy paski (tnij wzdłuż kartki). Z pasków zrób opaskę dopasowaną do wielkości głowy, zszyj paski zszywaczem. Następnie z czerwonego brystolu wytnij długi dziób (trójkąt o wysokości ok. 30 cm i 10 cm podstawie) – zegnij kartkę wzdłuż dłuższego boku na pół, teraz z węższego boku prostokąta odmierz 5 cm. Narysuj linię od zaznaczonego punktu do linii zgięcia z drugiego boku prostokąta, tak aby wyszedł trójkąt.
Następnie zegnij nasady dzioba pod kątem ok. 30 stopni (jak na zdjęciu). Przyklej lub przyczep zszywaczem dziób do opaski. Wytnij z białego papieru dwa owale o średnicy ok.5 cm na oczy. Narysuj obwódkę i źrenicę czarnym mazakiem. Przyklej oczy na opaskę tak, by połowa oczu wystawały ponad opaskę.
Załóż białą bluzkę, czerwone rajtuzy, a na nie czarne krótkie spodenki lub spódniczkę.
Fot. Gosia Świderek/ODE Źródła
Jaki duży jest bocian?
Zwykle bociany widzimy z daleka, trudno wówczas uświadomić sobie prawdziwe wymiary bociana. Zaproponuj dzieciom matematyczne zadanie z miarką i wagą. Możesz je wykonać w domu, jak i na podwórku czy boisku.
Potrzebne materiały: waga, miarka krawiecka lub budowlana, torba, obciążenie (np. produkty kuchenne, kamienie, zabawki), kreda i asfalt lub patyk i ziemia lub papier pakowy i pisaki.
fot. Gosia Świderek/Źródła
Poproś, aby dzieci pokazały za pomocą swoich rąk i otaczających je przedmiotów, jak im się wydaje, jaki wysoki jest stojący bocian, jaką ma rozpiętość skrzydeł? Następnie wyjaśnij dzieciom, że stojący bocian biały mierzy około 80 cm. Poproś, aby dzieci za pomocą miarki odmierzyły tę wysokość na drzewie, słupku, płocie czy futrynie i zaznaczyły ołówkiem lub kawałkiem taśmy klejącej czy pinezką. Poproś aby dzieci porównały swój wzrost to wysokości bociana. Dokąd sięgałyby dzieciom bocian, gdyby stał obok nich? Możesz zaproponować dzieciom narysowanie bociana prawdziwej wielkości na papierze pakowym.
Wyjaśnij teraz, że rozpiętość skrzydeł bociana dochodzi do 2 metrów. Poproś aby dzieci odmierzyły teraz miarką 2 metry i narysowały kredą na asfalcie (lub taśmą klejącą na ścianie, lub patykiem na ziemi czy piasku) tę długość, zaznaczając przy okazji środek odcinka. Poproś, aby położyły się na środku odcinka i rozłożyły ręce. Możecie zaznaczyć rozpiętość rąk dziecka i zmierzyć jak jest duża i ile mniejsza od rozpiętości skrzydeł bociana. Możesz zaproponować dzieciom narysowanie lecącego bociana w skali 1:1.
Wyjaśnij, że bociany, nie chcąc tracić niepotrzebnie energii, korzystają z techniku lotu zwanej szybowaniem. Podobnie jak szybowce, wykorzystują do wznoszenia się prądami ciepłego powietrza. Wielkie skrzydła z długimi lotkami, jak skrzydła szybowca …
Ile taki wielki ptak może ważyć? Pozwól dzieciom chwilę się zastanowić. Młodszym dzieciom pozwól zważyć kilka rzeczy, tak aby miały wyobrażenie na temat ciężaru różnych przedmiotów, skorzystaj np. z kilogramowych torebek z cukrem czy mąką. Wyjaśnij, że masa ciała dorosłego ptaka wynosi od 2,7 do 4,5 kg, dla uproszenia możemy przyjąć, ze 4 kg. Poproś dzieci, aby do torby włożyły tyle przedmiotów by ich masa wyniosła łącznie 4 kg. Pozwól dzieciom podnieść torbę by mogły doświadczyć ile waży bocian.
Co jedzą bociany?
Wybierz i wytnij to, co jedzą bociany. Przygotuj na papierowym talerzyku obiad dla bociana.
Zaproponuj dzieciom przygotowanie bocianiego talerza. Potrzebne będą ilustracje bocianich przysmaków (gryzonie, płazy, ssaki owadożerne, ryby, dżdżownice, duże owady) i rzeczy, których bociany nie jedzą (np. jabłko, kukurydza, mleko, trawa, żołędzie), papierowe talerzyki, klej.
Rozłóż przed dziećmi ilustracje bocianiego pożywienia wymieszane z rysunkami rzeczy, które nie należą do bocianiej diety. Poproś aby dzieci wybrały i położyły na talerzu te rzeczy, które ich zdaniem zasmakowałyby bocianowi. Prawdopodobnie większość dzieci wybierze rysunki płazów (żaby najczęściej występują w bajkach i wierszykach jako pokarm bocianów). Wyjaśnij dzieciom, że dieta bocianów jest znacznie bogatsza. Zadając pytania naprowadzające pomóż dzieciom uzupełnić talerz bociana. Czego może szukać bocian na suchej łące, co może wyłowić z płytkich stawów? Czy bociany piją mleko? Czy mogą chrupać żołędzie. Wyjaśnij, że bociany jedzą wyłącznie pokarm zwierzęcy, wegetarianizm jest nie dla nich.
Bocian biały autorstwa Krzesika
Ciekawostka: Według dawnych wierzeń bocian był kiedyś człowiekiem. „Bóg kazał mu zniszczyć worek »pełen plugastwa«, jednak ciekawski chłop rozwiązał worek i wszystkie myszy, utrapienne owady, żabska i węże opanowały świat. Winowajca przemienił się w bociana, a karą jego jest latanie po świecie i zbieranie zawartości worka” [źródło: Psychopompos z zawiniątkiem]
Bocianie łapy
Jeszcze gdzieniegdzie w północno-wschodniej Polsce przetrwała dawniej tradycja pieczenia „busłowych łap”. „Busieł” w podlaskiej gwarze oznacza bociana. Drożdżowe bułeczki w kształcie czteropalczastych łap bociana wypiekane były wczesną wiosną, na powitanie wracających po zimie z południa bocianów. Najczęściej bułki pieczono 25 marca w święto Matki Boskiej Roztwornej (w kościele katolickim obchodzone jako Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny), kiedy to ziemia otwiera się i budzi do życia. Tego dnie szczególnie wyglądano bocianów, o czym świadczy popularne porzekadło „ Na zwiastowanie przybywaj bocianie”. Przylot bocianów sygnalizował i potwierdzał nastanie prawdziwej wiosny. Busłowe łapy nie tylko ze smakiem zjadano, ale także wychodzono z nimi na pole wabiąc bociany, wkładano do bocianich gniazd i zakopywano w ziemi, by zapewnić płodny rok.
Przepis na busłowe łapy znajdziesz tutaj.
